Steve Jobs was juist creatief omdat hij zich openstelde voor nieuwe ervaringen: hij studeerde kalligrafie en zenboeddhisme, bezocht een ashram in India, slenterde door de keukenapparatuur bij Macy’s (de Apple II was gemodelleerd naar een Cuisinart) of kopieerde de Ritz-Carlton’s stappen van service in de Apple Store (hoewel de Genius Bar advies geeft, geen alcohol). Jobs heeft de wereld ervaren en voortgebouwd op die ervaringen om te verbeteren wat er is gedaan. Creativiteit, zei Jobs, “komt erop neer dat je jezelf blootstelt aan de beste dingen die mensen hebben gedaan en vervolgens probeert die dingen in je werk te brengen.”
Toen Jobs zei dat hij ‘schaamteloos was in het stelen van geweldige ideeën’, bedoelde hij het in de Picasso-context. Iedereen kan een concurrent kopiëren. Echte innovatie vindt plaats wanneer u voortbouwt op de ideeën die u voorgingen.
Nieuwe verbindingen = nieuwe waarde
“Steve Jobs heeft me geleerd over ‘zoomen’ en verder kijken dan de grenzen van de branche waarin je je bevindt”, zegt John Sculley, voormalig CEO van Apple. ‘Steve was in zijn hart een ontwerper. Hij hield van kalligrafie. Het maakte grote indruk op hem. Daarna ging hij naar Xerox om te zien waar ze aan werkten. Hij zag experimentele werkplekken die de eerste grafische gebruikersinterface gebruikten en de stippen met elkaar verbonden. ”
Sculley noemt het ‘zoomen’ of ‘de punten verbinden’. Je kent het misschien als een ‘openbaring’ of een ‘douchemoment’. Je beste ideeën komen niet altijd naar voren wanneer je dat wilt. Ze komen niet altijd volgens uw planning of terwijl u naar een computerscherm staart. Gelukkig weten we hoe originele ideeën worden gevormd, waar ze vandaan komen en wanneer ze in onze mentale brievenbus worden bezorgd.
Een van de meest spraakmakende dia’s in de bedrijfsgeschiedenis verscheen voor het eerst in 2011 tijdens de lancering van de iPad 2 door Steve Jobs. De dia (hierboven afgebeeld) toonde het kruispunt van twee straatnaamborden. Op een bord stond ‘Technologie’. Op het andere bord stond ‘Liberal Arts’. Jobs zei dat technologie alleen niet voldoende was om geweldige producten te bouwen. Het is de kruising – het huwelijk – van technologie en vrije kunsten die zijn ‘hart deed zingen’. Jobs ‘biograaf, Walter Isaacson, bracht de dia naar voren in zijn boek over een ander creatief genie, Leonardo da Vinci.
“Vandaag leven we in een wereld die specialisatie stimuleert, of we nu studenten, wetenschappers, arbeiders of professionals zijn. We hebben ook de neiging om opleiding in technologie en engineering te verhogen, omdat we geloven dat de banen van de toekomst zullen gaan naar degenen die kunnen coderen en bouwen in plaats van naar degenen die creatief kunnen zijn, ”schrijft Isaacson. De vernieuwers van de toekomst, betoogt Isaacson, zijn degenen die, zoals Leonardo en Jobs, de kunst van de wetenschap en de kunst van de kunst bestuderen.
Er bestaan nog steeds meer dan 7.000 pagina’s van Leonardo’s uitgebreide aantekeningen. Ze leren ons dat Leonardo meedogenloos nieuwsgierig was naar de wereld. Hij liet zijn gedachten afdwalen over kunst, wetenschappen, techniek en geesteswetenschappen. Hij maakte geen onderscheid tussen wetenschap en kunst. Het meest creatieve genie van de geschiedenis werd een genie omdat hij zag dat alles met elkaar in verbinding staat. En dus zag Leonardo zichzelf als een wetenschapper, ingenieur, kunstenaar, uitvinder, anatoom, filosoof, schilder en verhalenverteller.
Leonardo studeerde wiskunde en ontwikkelde een systeem om grootte, ruimte en perspectief te meten. Hij bestudeerde de wetenschappelijke eigenschappen van licht. In Florence bestudeerde hij de schilderkunst onder de meesters van zijn tijd. Hij verbond deze ideeën om de Mona Lisa en Het laatste avondmaal te creëren. Leonardo wordt beschouwd als het grootste genie van de geschiedenis omdat hij verschillende velden met elkaar verbond om tot nieuwe ideeën te komen. Toen Andrew Stanton verschillende ideeën uit zijn persoonlijke ervaringen met elkaar in verband bracht om Finding Nemo te creëren, volgde hij gewoon in de voetsporen van de oude kunstenaars. En dat kan jij ook.
Wat onze creativiteit bedreigt
In 2015 heeft een groep onderzoekers in Oostenrijk en Denemarken een opmerkelijk experiment uitgevoerd. Ze ontdekten dat wanneer mensen te bekend waren met een specifiek domein, dit hun creativiteit blokkeerde, omdat ze niet langer buiten hun vakgebied op zoek gingen naar ideeën. De onderzoekers interviewden honderden dakdekkers, timmerlieden en inline skaters. De drie categorieën zijn gekozen omdat ze – hoewel het totaal verschillende domeinen zijn – een analoog probleem hebben: het stimuleren van het gebruik van veiligheidsuitrusting om blessures te voorkomen. Dakdekkers gebruiken veiligheidsgordels, timmerlieden gebruiken veiligheidsmaskers en inline skaters gebruiken knie- en elleboogbeschermers.
De onderzoekers hebben 306 interviews afgenomen. De deelnemers werd gevraagd naar hun beste ideeën over het volgende onderwerp: het verbeteren van veiligheidsuitrusting voor de markt waarin ze experts zijn en voor de andere twee categorieën. Een panel van experts in veiligheidsuitrusting evalueerde de reacties. De bevindingen waren buitengewoon: hoe verder weg het veld, hoe nieuwer de oplossing die de deelnemers bedachten. Met andere woorden, leden van elke groep waren beter in het bedenken van een innovatieve oplossing voor een ander veld dan het hunne. Het experiment geeft ons inzicht in de geest van creatieve genieën.
Het zijn geen genieën omdat ze slimmer zijn; het zijn genieën omdat ze openstaan voor het verbinden van ideeën uit verschillende vakgebieden. Op de vraag wat de Macintosh tot een revolutionaire computer maakte, antwoordde Steve Jobs: “Een van de dingen die de Macintosh geweldig maakten, was dat de mensen die eraan werkten muzikanten, dichters en kunstenaars waren, en zoölogen en historici.” Ze kenden ook informatica, voegde Jobs eraan toe. Jobs ‘doel was niet gemiddeld te zijn. Zijn doel was om geweldig te zijn. En grootsheid, zei hij, komt door het verbinden van ideeën.
